Meerderen en minderen

Voor ongeveer alles wat je breit wat geen sjaal of deken is, zijn meerderingen en minderingen nodig. Er zijn tal van technieken om dit te doen, zowel zichtbaar als onzichtbaar. Zichtbare meerderingen kunnen bijvoorbeeld open patroontjes met gaatjes opleveren, wat ajourwerk wordt genoemd. Door meerderingen en minderingen af te wisselen, kun je ook zichtbare lijnen in je breiwerk maken. Het is een belangrijke basistechniek voor iedereen die eens iets wil breien wat niet uit rechthoeken bestaat, dus laten we eens een aantal technieken onder de loep nemen.

Meerderen.

1. Dit gebeurt nagenoeg altijd aan de goede kant van het werk, oftewel de kant waar je rechte steken breit. De technieken zijn echter ook in averechte steken toe te passen.

2. De makkelijkste manier om te meerderen, is door je draad niet 1 keer, maar 2 keer om je naald te slaan bij een nieuwe steek. Hiermee voeg je een extra lusje toe, welke je nieuwe, gemeerderde steek vormt. Bij deze vorm van meerderen creëer je wel een gaatje, dus het is een zichtbare meerdering.

3. Een makkelijke manier van onzichtbaar meerderen, is door de lus onder de volgende steek die je breit, op je linker naald te tillen, en te breien alsof het gewoon de eerstvolgende steek is. Je maakt geen gaatje, maar je kunt hiermee wel een zichtbare lijn vormen als je meer van deze meerderingen boven elkaar gebruikt.

4. Dit kun je ook doen door de steek net onder je net gebreide steek, op de rechternaald, naar boven te tillen, naar de linker naald te verplaatsen, en hier een steek in te breien. Het breiwerk staat dan rechts van de meerdering, terwijl het breiwerk bij de vorige techniek juist naar links helt. Hier kun je mooie effecten mee maken.

5. Een andere veelgebruikte meerdering is het voor en achter in een steek breien. Je breit op normale wijze een nieuwe steek, maar je laat hem niet afglijden op je rechter naald. In plaats daarvan maak je ook een nieuwe steek in de achterste lus van de steek waar je net een nieuwe steek in hebt gemaakt. Dan pas laat je de steek afglijden op de rechter naald. Een nadeel van deze manier vind ik echter, dat je een horizontale dwarsdraad over de tweede nieuwe steek ziet lopen, een beetje alsof er een averechte steek tussen al je mooie rechte steken zit.

6. Als je naar je breiwerk kijkt tussen de twee naalden in, zie je een horizontale draad tussen je laatste steek op de linker, en eerste steek op de rechter naald lopen. Hier kun je ook in meerderen. Je kunt deze draad namelijk met je rechter naald omhoog tillen, op de linker naald zetten, en breien alsof het een "normale" steek was. Omdat je niet in een daadwerkelijke steek werkt, zie je deze vorm van meerderen nagenoeg niet.

7. Voor het maken van bijvoorbeeld mouwen, zie je ook dat er aan de rand van het werk soms steken opgezet worden. Dit werkt hetzelfde als wanneer je je eerste steken op zet, alleen dan aan de linker kant van je breiwerk (of aan de rechterkant als je opzet aan de verkeerde kant van je werk). Houd de draad waarmee je normaliter zou breien strak, zodat er geen gat ontstaat tussen het al gebreide stuk en het stuk dat je opzet. Je kunt simpelweg steken maken door de draad om je naald heen te slaan, een soort omwikkeling van je naald, of je kunt twee lussen om je naald slaan, en de meest rechter lus over de linker lus laten glijden, als een soort haken van vasten. Steken opzetten midden in je werk gebeurt wel bij bijvoorbeeld zakken breien. Je hecht een aantal steken af, en bij de daar op volgende rij zet je hetzelfde aantal steken weer op, waardoor je een opening maakt waar je een zakje in kunt breien.

Minderen.

Minderen gebeurt doorgaans ook aan de goede kant van het werk. En net als meerderen geeft het vorm als de techniek aan de randen van het werk wordt gebruikt, maar kun je hele bijzondere patronen maken als je het juist midden in je werk gebruikt en meerderen met minderen afwisselt. Als je alleen meerdert of mindert in het midden, kun je juist 3D vormen maken, bijvoorbeeld voor poppen.

1. Zelf vind ik twee steken samen breien de makkelijkste manier van minderen. In plaats van dat je de rechter naald in slechts 1 steek steekt, steek je hem door de eerst volgende 2 lussen op de linker naald. Je breit deze twee lussen alsof ze maar 1 lus waren en tadam! Een steek geminderd. Het is zichtbaar, maar je maakt geen gaatje, meer een kleine overlap.

2. Ook een veelgebruikte methode is het "overhalen" van een steek. Je schuift de eerstvolgende steek op de linker naald, over naar de rechter naald. Dan brij je de daarop volgende steek op de linker naald, en de overgehaalde steek die nog op je rechter naald staat, til je over de net gebreide steek heen. Je laat hem van de naald af glijden zodat hij om de net gebreide lus heen "hangt".

3. Een heel zichtbare manier van minderen, is door een of meerdere steken af te hechten. Dit kun je aan de rand van het werk doen, vaak voor bijvoorbeeld mouwen gebruikt. Maar als je het doet in het midden van je werk, maak je een duidelijk gat. Bij slechts 1 afgehechte steek kun je gewoon in de volgende rij doorbreien, waardoor je een klein gaatje ziet. Als je meerdere steken midden in je werk afhecht, kun je een opening voor een zakje maken, maar moet je doorgaans in de volgende naald weer steken opzetten.

4. Je kunt techniek 1 en 2 combineren door eerst een steek van je linker naar je rechter naald over te zetten, dan twee steken van je linker naald samen te breien, en tot slot de overgehaalde steek over te halen en op de samengebreide steek te laten glijden. Zo heb je 3 steken naar 1 steek geminderd.

5. Bij techniek 4 zie je relatief duidelijk dat de meest rechte steek bovenop ligt. Als je juist wilt dat de middelste steek bovenop ligt, wat bij sommige patroontjes het mooist is, doe je dat als volgt. Je haalt niet de 1e, maar de 2e lus op de linker naald over naar je rechter naald. Dan haal je ook de 1e lus naar rechts, je breit de 3e lus, en dan laat je de 1e en 2e afgehaalde steken over de gebreide steek glijden. Dit is een meer symmetrische versie van dubbel minderen.

Er zijn vast meer manieren om te meerderen of te minderen, die in bijzondere, extra decoratieve en uitzonderlijke werken worden gebruikt. Dit zijn volgens mij echter toch wel de meest voorkomende. Mocht je een techniek missen, laat het gerust weten zodat we die ook uit kunnen werken.